Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Gabryela - Żywa historia Gorlic — drugi wywiad z panią Dorotą Żmijowską

Dorota Żmijowska

Urodziła się 24 kwietnia 1937 roku w Łużnej. Ukończyła szkołę podstawową w Łużnej, gorlickiego „Kromera” i Studium Bibliotekarskie w Krakowie (1982 r.). Po maturze, przez trzy lata, pracowała w Wytwórni Ozdób Choinkowych w Jaśle (1955–1958). W latach 1965–1970 była dyplomowanym instruktorem gospodarstwa domowego w Łużnej. W 1971 roku zaczęła pracować jako bibliotekarka, najpierw w Stróżach, a od 1973 roku w Powiatowej Bibliotece Publicznej w Gorlicach — w Wypożyczalni dla Dorosłych. Na emeryturę przeszła w 1993 roku.

Podziękowanie

Serdecznie dziękujemy pani Teresie Boryczko za pomoc w poszukiwaniu osób chętnych do udzielenia wywiadu.

Zapraszamy do galerii fotografii dostępnej na dole strony. 

Wywiad z panią Dorotą Żmijowską przeprowadzony 22 lutego 2025 roku przez Urszulę Karasińską w Łużnej.

00:00:12 — „Urodziłam się w Łużnej” — opowieść o rodzinie, dziadek Franciszek Michalik „Mościarz” (budowniczy drewnianych mostów) i kasjer w Kasie Stefczyka w Łużnej, zwany też „Kasyjerem”

00:05:20 — „U nas na roli gospodarzyły kobiety” — wzajemna pomoc sąsiedzka w pracach

00:10:18 — „Pamiętam czasy okupacji i zmasakrowanego przez Gestapo sąsiada Stanisława Kubicza, szewca”

00:16:37 — po wojnie, wyjazd kilkunastu rodzin z Łużnej w olsztyńskie

00:17:46 — łapanka w Łużnej, kryjówka w sianie

00:20:45 — życie biedoty wiejskiej podczas okupacji

00:22:57 — po wojnie, obowiązkowe dostawy z gospodarstw rolnych

00:24:11 — po wojnie, w szkole — brak zeszytów, szkolna wycieczka z Łużnej na Wystawę Ziem Odzyskanych we Wrocławiu (1948 r.)

00:25:45 — uprawa ziemi po wojnie, początek mechanizacji w latach sześćdziesiątych, organizacja kółek rolniczych wypożyczających maszyny rolnicze

00:27:43 — teatr amatorski w Łużnej (założony w 1911 r.) — ksiądz Władysław Kędra (założyciel teatru), organista Władysław Leśkiewicz (założyciel chóru i orkiestry dętej) — od początku działalności Dorota Żmijowska (wraz z rodziną) angażowała się w te przedsięwzięcia

00:31:03 — zakup folwarku w Łużnej przez Stanisława Czuchnowskiego (ojca pisarza), nauka chłopów kultury rolnej, sadownictwa — opis sadu Czuchnowskiego

00:33:00 — wspomnienie ostatniego dziedzica Łużnej, hr. Skrzyńskiego z Zagórzan

00:35:15 — cd. opowieści o łużniańskim teatrze — scena w budynku mleczarni, stroje i rekwizyty w większości wykonywane we własnym zakresie, książka Bronisława Kusia pt. Łużna 90 lat pejzażu kultury

00:38:55 — osoby prowadzące teatr w Łużnej: Władysław Kędra, Władysław Leśkiewicz, Jan Tomasik, Wiesław Worytko

00:39:15 — okres międzywojnia: założenie zespołu tanecznego i chóru przez znanego etnografa Adama Wójcika, opis strojów ludowych

00:41:00 — lata sześćdziesiąte — reaktywacja teatru, wystawienie pierwszej sztuki w 1965 r. (W. Worytko)

00:43:05 — bracia Doroty Żmijowskiej

00:46:44 — „Mieszkali tutaj [w Łużnej, okres międzywojnia] przeciekawi ludzie” — opowieść o Franciszku Stępniu (fotograf) i jego samodzielnie skonstruowanym projektorze oraz o wyświetlaniu niemych filmów w sali mleczarni. Opowieść o rodzinie Jamerów (rzeźbiarze-kamieniarze), o Józefie Habaju (malarz-samouk)

00:52:40 — Żydzi w Łużnej

00:54:25 — wspomnienie Władysława Wałęgi, ucznia Żyda Jakuba Pellera, składacza kości